Oznaki stresu i dystresu u psów są bardzo zróżnicowane, gdyż nie ma jednoznacznej reakcji nz stres. Niemniej jednak istnieje kilka wskazówek, które informują nas, że mamy do czynienia ze stresem. Przedstawiam listę możliwych oznak psiego stresu.
Moga nimi być również zachowania przerzutowe. Aby określić z całą pewnością, że obserwowane objawy świadczą o stresie lub dystresie, należy przeanalizować cały zespół sygnałów i kontekst, w którym się pojawiają. Niektóre sygnały związane są z pobudzeniem i reaktywnością, inne z obniżeniem aktywności czy zamknięciem się w sobie. W momentach silnego stresu główną rolę odgrywa adrenalina, która uruchamia u psa pełną gotowość fizyczną i psychiczną. Natomiast przy długotrwałym stresie kortyzol oraz spadek poziomu NA, serotoniny i dopaminy powodują, że pies zamyka się w sobie. Wyróżnia się takie oznaki stresu jak:
Zachowania przerzutowe
Są to reakcje, które w innej sytuacji byłyby zupełnie normalne, ale prezentowane są w oderwaniu od kontekstu i dla tego wyglądają dziwnie i nie na miejscu. Bardzo zestresowany pies w odpowiedzi na wydaną komendę może wykonać inną czynność (jeśli jest w stanie wystarczająco długo skupić się i usłyszeć polecenie). Psy mogą prezentować zachowania przerzutowe, gdy są zagubione lub doświadczają konfliktu wewnętrznego. Przykładowo, podczas interakcji dwóch psów, gdy jeden czuje się zastraszony, może zacząć obwąchiwać ziemię, aby zrobić przerwę w spotkaniu, która dla drugiego psa będzie do przyjęcia. Zachowania przerzutowe często idą w parze z sygnałami uspokajającymi. Mogą one zostać wzmocnione, powodując zachowanie przesądne.
Brak apetytu
Psy pod wpływem stresu często przestają przyjmować pożywienie czy smakołyki. Należy zwrócić uwagę na inne olkliczności: najedzony pies również odmawia przekąsek. Brak apetytu może też oznaczać, iż pies nie lubi jedzenia, którym go karmimy. Długotrwały stres powoduje, że zwierzę będzie jadło mniej i zacznie tracić na wadze.
Szybkie, płytkie ziajanie lub głębokie, wymuszone ziajanie
Głębokie ziajanie ze swobodnie opuszczonym językiem stanowi u psa normalną reakcję po wysiłku fizycznym, gdy jest mu gorąco; jest to również cecha charakterystyczna niektórych ras. W sutuacjachstresujących (które też mogą być wywołane przemęczeniem czy upałem) fafle są odsunięte do tyłu w szerokim uśmiechu, formując zmarszczki na czole i pod oczami. Ten sygnał należy rozpatrywać w kontekście innych czynników i w połączeniu z innymi oznakami stresu.
Brak skupienia i uwagi
Gdy pies nie reaguje na komendy, coś może przyciągać jego uwagę, np. wiewiórka. Pies zestresowany nie ignoruje poleceń, on ich prawdopodobnie nawet nie słyszy, więc na pewno nie poczuwa się do obowiązku ich wykonywania. Ma on ograniczone możliwości słyszenia i skupienia uwagi, co uniemożliwia mu reagowanie.
Pocenie się opuszek łap
Psom pocą się opuszki łap na tle nerwowym, tak samo jak ludziom pocą się dłonie. Gdy zestresowany pies idzie po deskach, podłodze swojej klatki czy kiedy schodzi ze stołu weterynaryjnego, można zauważyć wilgotne odciski łap. Jest to efekt wydzielania się płynów z organizmu, co stanowi jeden z fizjologicznych mechanizmów obronnych.
Zwiększona ruchliwość
Bardzo zestresowany pies może uruchomić mechanizm obronny, który sprawia, że panikuje, szaleje lub zachowuje się w sposób, który można nazwać wygłupianiem się albo po prostu dużą ruchliwością. Są to zachowania zasadniczo aktywowane przez stres i często funkcjonują jako zachowania przerzutowe. Psy nie potrafią przez dłuższy czas utrzymywać takiego poziomu pobudzenia, gdyż siły organizmu się wyczerpują, następuje dezaktywacja typowa dla chronicznego stresu i pies się wyłącza.
Zwiększone oddawanie moczu i kału
Pies, który zbyt często oddaje mocz i kał, może cierpieć na jakąś dolegliwość lub stres. Jeżeli natomiast załatwia się w domu, może być to kwestia braku odpowiedniej nauki lub oznaka bardzo poważnego stresu. Organizm znajdujący się w stanie napięcia sam z siebie wydala płyn - pies czuje wówczas dużą potrzebę wypróżnienia. Jest to jedna z przyczyn, dla których tego zachowania nigdy nie należy karać.
Wymioty i biegunka
Stres sieje w organiźmie spustoszenie, a system trawienny zazwyczaj jako pierwszy reaguje osłabieniem. Pies może wymiotować i mieć biegunkę z wielu powodów, wliczając w to względy medyczne, ale przyczyną może też być stres.
Przeciąganie się
Gdy pies przeciąga się po obudzeniu z drzemki, po prostu przygotowuje się do wstania. Jeśli jednak zachowuje się tak w napiętej sytuacji, może to być oznaka stresu. Stres powoduje napięcie mięśni, więc przeciąganie się jest sposobem na ich rozluźnienie. Może to być również zachowanie przerzutowe.
Otrzepywanie się jak po wyjściu z wody
Psy, które są pod wpływem stresu, mogą starać się "strzepać z siebie stres". Często można zauważyć ten symptom na zajęciach szkoleniowych i w miejscach spacerów z psami. Gdy kończy się napięta konfrontacja, pies czesto się otrzepuje. Może to być również spowodowane chęcią rozluźnienia mięśni i pełnić funkcję ćwiczenia relaksacyjnego.
