Oznaki stresu i dystresu u psów - "Zachowania agresywne u psów" cz.I (Zapraszam do archiwum-dużo ciekawych artykułów)

Oznaki stresu i dystresu u psów są bardzo zróżnicowane, gdyż nie ma jednoznacznej reakcji nz stres. Niemniej jednak istnieje kilka wskazówek, które informują nas, że mamy do czynienia ze stresem. Przedstawiam listę możliwych oznak psiego stresu.
Moga nimi być również zachowania przerzutowe. Aby określić z całą pewnością, że obserwowane objawy świadczą o stresie lub dystresie, należy przeanalizować cały zespół sygnałów i kontekst, w którym się pojawiają. Niektóre sygnały związane są z pobudzeniem i reaktywnością, inne z obniżeniem aktywności czy zamknięciem się w sobie. W momentach silnego stresu główną rolę odgrywa adrenalina, która uruchamia u psa pełną gotowość fizyczną i psychiczną. Natomiast przy długotrwałym stresie kortyzol oraz spadek poziomu NA, serotoniny i dopaminy powodują, że pies zamyka się w sobie. Wyróżnia się takie oznaki stresu jak:

Zachowania przerzutowe

Są to reakcje, które w innej sytuacji byłyby zupełnie normalne, ale prezentowane są w oderwaniu od kontekstu i dla tego wyglądają dziwnie i nie na miejscu. Bardzo zestresowany pies w odpowiedzi na wydaną komendę może wykonać inną czynność (jeśli jest w stanie wystarczająco długo skupić się i usłyszeć polecenie). Psy mogą prezentować zachowania przerzutowe, gdy są zagubione lub doświadczają konfliktu wewnętrznego. Przykładowo, podczas interakcji dwóch psów, gdy jeden czuje się zastraszony, może zacząć obwąchiwać ziemię, aby zrobić przerwę w spotkaniu, która dla drugiego psa będzie do przyjęcia. Zachowania przerzutowe często idą w parze z sygnałami uspokajającymi. Mogą one zostać wzmocnione, powodując zachowanie przesądne.

Brak apetytu 

Psy pod wpływem stresu często przestają przyjmować pożywienie czy smakołyki. Należy zwrócić uwagę na inne olkliczności: najedzony pies również odmawia przekąsek. Brak apetytu może też oznaczać, iż pies nie lubi jedzenia, którym go karmimy. Długotrwały stres powoduje, że zwierzę będzie jadło mniej i zacznie tracić na wadze.

Szybkie, płytkie ziajanie lub głębokie, wymuszone ziajanie

Głębokie ziajanie ze swobodnie opuszczonym językiem stanowi u psa normalną reakcję po wysiłku fizycznym, gdy jest mu gorąco; jest to również cecha charakterystyczna niektórych ras. W sutuacjachstresujących (które też mogą być wywołane przemęczeniem czy upałem) fafle są odsunięte do tyłu w szerokim uśmiechu, formując zmarszczki na czole i pod oczami. Ten sygnał należy rozpatrywać w kontekście innych czynników i w połączeniu z innymi oznakami stresu.

Brak skupienia i uwagi

Gdy pies nie reaguje na komendy, coś może przyciągać jego uwagę, np. wiewiórka. Pies zestresowany nie ignoruje poleceń, on ich prawdopodobnie nawet nie słyszy, więc na pewno nie poczuwa się do obowiązku ich wykonywania. Ma on ograniczone możliwości słyszenia i skupienia uwagi, co uniemożliwia mu reagowanie.

Pocenie się opuszek łap

Psom pocą się opuszki łap na tle nerwowym, tak samo jak ludziom pocą się dłonie. Gdy zestresowany pies idzie po deskach, podłodze swojej klatki czy kiedy schodzi ze stołu weterynaryjnego, można zauważyć wilgotne odciski łap. Jest to efekt wydzielania się płynów z organizmu, co stanowi jeden z fizjologicznych mechanizmów obronnych.

Zwiększona ruchliwość

Bardzo zestresowany pies może uruchomić mechanizm obronny, który sprawia, że panikuje, szaleje lub zachowuje się w sposób, który można nazwać wygłupianiem się albo po prostu dużą ruchliwością. Są to zachowania zasadniczo aktywowane przez stres i często funkcjonują jako zachowania przerzutowe. Psy nie potrafią przez dłuższy czas utrzymywać takiego poziomu pobudzenia, gdyż siły organizmu się wyczerpują, następuje dezaktywacja typowa dla chronicznego stresu i pies się wyłącza.

Zwiększone oddawanie moczu i kału

Pies, który zbyt często oddaje mocz i kał, może cierpieć na jakąś dolegliwość lub stres. Jeżeli natomiast załatwia się w domu, może być to kwestia braku odpowiedniej nauki lub oznaka bardzo poważnego stresu. Organizm znajdujący się w stanie napięcia sam z siebie wydala płyn - pies czuje wówczas dużą potrzebę wypróżnienia. Jest to jedna z przyczyn, dla których tego zachowania nigdy nie należy karać.

Wymioty i biegunka

Stres sieje w organiźmie spustoszenie, a system trawienny zazwyczaj jako pierwszy reaguje osłabieniem. Pies może wymiotować i mieć biegunkę z wielu powodów, wliczając w to względy medyczne, ale przyczyną może też być stres.

Przeciąganie się

Gdy pies przeciąga się po obudzeniu z drzemki, po prostu przygotowuje się do wstania. Jeśli jednak zachowuje się tak w napiętej sytuacji, może to być oznaka stresu. Stres powoduje napięcie mięśni, więc przeciąganie się jest sposobem na ich rozluźnienie. Może to być również zachowanie przerzutowe.

Otrzepywanie się jak po wyjściu z wody

Psy, które są pod wpływem stresu, mogą starać się "strzepać z siebie stres". Często można zauważyć ten symptom na zajęciach szkoleniowych i w miejscach spacerów z psami. Gdy kończy się napięta konfrontacja, pies czesto się otrzepuje. Może to być również spowodowane chęcią rozluźnienia mięśni i pełnić funkcję ćwiczenia relaksacyjnego. 

Oznaki stresu i dystresu u psów - "Zachowania agresywne u psów" cz.II

Zagubienie

Pies, który jest zestresowany, czasen zachowuje się dziwnie, jakby był zagubiony. Takie reakcje mogą też jednak wskazywać na problem medyczny, na przykład atak diabetyczny, dlatego należy je szczegółowo przeanalizować, zanim zakwalifikujemy je do oznak stresu.

Samookaleczenie

Zachowania w tej kategorii mogą obejmować obgryzanie ogona, gryzienie łapy bądź boku. Wiele jest powodów, dla których pies może sam sobie zadawać rany; bywa, że przyczynę stanowią predyspozycje genetyczne lub problemy zdrowotne (np. alergie). Takie zachowanie może być wzmacniane przypadkowo lub stanowić formę zachowań obsesyjnych. Pies może mieć rany albo cierpieć na chorobę, która powoduje ból w tych okolicach. Częstym powodem, dla którego pies liże lub gryzie przednie łapy, bywa artretyzm przednich pęcin. Bez względu na przyczynę pies, który sam się okalecza, jest pod wpływem stresu. Wiele wrażliwych psów w taki sposób przekierowuje stres do środka. Może to być również zachowanie przerzutowe.

Przesadne zabiegi pielęgnacyjne

Przesadne zabiegi pielęgnacyjne polegają na nadmiernym wylizywaniu jednej części ciała, np. łap, boku lub genitaliów, co może spowodować powstanie rany w tych okolicach. Również w tym przypadku zachowanie takie może być wynikiem obrażeń, choroby albo zaburzeń kompulsywno-obsesyjnych. Najbardziej prawdopodobną przyczyną jest alergia, choć nie można nie można wykluczyc stresu. 

Nadmierna senność  

Niektóre psy są leniwe. Charty lub buldogi angielskie mogą na przykład przeleżeć na kanapie 18 godzin dziennie w ramach normalnej aktywności. Każdy pies ma inny poziom energetyczny, więc do momentu wprowadzenia programu redukcji stresu ten element może być trudno rozpoznawalny. Wiele osób zauważa po fakcie, że pies był osowiały i ospały przed zastosowaniem odpowiedniego programu relaksacyjnego. Zamknięcie się w sobie to główny objaw przewlekłego stresu. Zdenerwowane psy nie wypoczywają odpowiednio w trakcie snu, co może byc przyczyną tego, że cały czas mają ochotę spać.

Duże pragnienie

Pies, który pije więcej niż powinien, może cierpiec na jakąś dolegliwość (np. cukrzucę), ale może też prezentować zachowania przerzutowe mające na celu złagodzenie stresu.

Zachowania obsesyjne

Zachowania prezentowane przez zestresowane zwierzę często staja się obsesyjne. Gdy pies spędza dużo czasu, szczekając, kopiąc czy goniąc swój ogon bez specjalnego powodu, a zachowania te przedłużają się, znaczy to, że może doświadczać nadmiernego stresu. Pies sięga po takie strategie, aby odsunąć od siebie stres. Mogą to być również zachowania przerzutowe lub zachowania wzmacniane automatycznie. Serotonina oraz inne neuroprzekaźniki związane z reakcjami na stres biorą udział w zaburzeniach obsesyjno-kompulsywnych. 

Nadpobudliwość 

Jeżeli pies nie może się zrelaksować nawet sytuacjach minimalnego kontrastu środowiskowego, może stać się nadpobudliwy. Ma to prawdopodobnie związek z zaburzeniami snu. W tym wypadku należy wziąć pod uwagę również naturalne predyspozycje charakterystyczne dla danej rasy.

Rozszerzone źrenice

Ma to związek z aktywacją układu nerwowego i wskazuje na duże pobudzenie oraz stres. Źrenice należy oceniać, mając na uwadze warunki oświetleniowe.

Łypanie okiem

Efekt ten powstaje, gdy pies otwiera szeroko oczy i patrzy w bok, tak że można zobaczyć białka oka. Dobrze opisuje ten objaw Kalnajs (2006). Poza kontekstem łypanie okiem przypomina tzw. błysk oka, który jest metakomunikacyjnym sygnałem zabawowym. Jeśli reakcji tej towarzyszą inne sygnały metakomunikacyjne, mówimy o błysku oka, jeżeli natomiast pojawiają się inne sygnały świadczące o stresie lub agresji, wtedy mamy do czynienia z łypaniem okiem. 

Sztywnienie 

U zestresowanego lub pobudzonego psa mięśnie się napinają, powodując sztywny chód i ruch ogonem.

Drgawki

Wiele psów pod wpływem silnego stresu będzie się trząść. Z kontekstu wynika, czy spowodowane jest to zimnem, czy stresem.